37
1 Сафда тизилиб турувчилар ила қасам.
2 Зажр (қилинадиганларни) зажр қилгувчилар ила қасам.
3 Зикрни тиловат қилгувчилар ила қасам. (Уч тоифа фаришталар билан қасам ичиб бўлиб, энди, қасам ичилган нарса зикр қилинади.)
4 Албатта, илоҳингиз ягонадир.
5 У зот осмонлару ернинг ва иккиси орасидаги нарсаларнинг Роббидир. Ва машриқларнинг Роббидир.
6 Албатта, Биз бу дунё осмонини юлдузлар зийнати-ла зийнатладик.
7 Ва ҳар бир итоатсиз шайтондан сақлаш учун.
8 Улар юксак тўплиққа қулоқ сола олмаслар ва ҳар томондан (учқун-ла) отилурлар.
9 Ҳайдалурлар! Улар учун узлуксиз азоб бордир.
10 Магар бирорта сўзни ўғриликча тинглаган шахс бўлса, уни ёқгувчи олов таъқиб этар.
11 Бас, сен улардан сўра: уларни яратиш қийинроқмикан ёки Биз яратган зотларни?! Албатта, Биз уларни ёпишқоқ лойдан яратдик.
12 Балки сен ажабландинг, улар эса масхара қилурлар.
13 Қачонки эслатилсалар, эсламаслар.
14 Қачонки бирор оят-белгини кўрсалар, қаттиқроқ масхара қилурлар.
15 Улар: «Бу (Қуръон) очиқ-ойдин сеҳрдан бошқа нарса эмас.
16 Ўлсак-да, тупроқ ва суяк бўлсак-да, албатта, Биз қайта тирилтирилурмизми?!
17 Аввалги ота-боболаримиз ҳам-а?!» дедилар.
18 Сен: «Ҳа! Хор бўлган ҳолларингизда!» дегин.
19 Бас, у фақатгина бир қичқириқдан иборат, холос. Бас, бирдан улар назар солиб турибдилар-да!
20 Ва улар: «Воҳ, шўримиз қурисин! Бу жазо куни-ку!» дерлар.
21 Бу сизлар ёлғонга чиқариб юрган ажрим кунидир.
22 Зулм қилганларни, уларнинг жуфтларини ва улар ибодат қилиб юрган нарсаларини тўпланг.
23 Аллоҳдан ўзга. Бас,уларни жаҳийм йўлига ҳидоят қилинг»(дейилур).
24 Ва уларни тўхтатинглар! Албатта, улар сўралгувчидирлар.
25 Сизларга нима бўлди? Ўзаро ёрдамлашмаяпсиз?!
26 Йўқ! Улар бугунги кунда таслим бўлгувчилардир.
27 Улар бир-бирларига савол берурлар.
28 Улар: «Албатта, сизлар бизга ўнг томондан келар эдингиз», дерлар.
29 Улар: «Йўқ! Сиз ўзингиз мўмин бўлмаган эдингиз.
30 Бизнинг устингиздан ҳукмронлигимиз бўлмаган эди. Йўқ! Сиз ўзингиз туғёнга кетган қавм эдингиз.
31 Бас, ҳаммамизга Роббимизнинг (азоб) сўзи ҳақ бўлди. Албатта, биз тотгувчилармиз.
32 Ҳа, биз сизларни иғво қилдик. Албатта, биз иғво қилгувчи эдик», дерлар.
33 Бас, улар у кунда азобда шерик бўлгувчилардир.
34 Албатта, Биз жиноятчиларга шундоқ қилурмиз.
35 Чунки, уларга қачонки «Ла илаҳа иллоллоҳу», дейилса, мутакаббирлик қилар эдилар.
36 «Ахир биз бир жинни шоирни деб ўз худоларимизни тарк қилгувчи бўлайликми?!» дер эдилар.
37 Йўқ! У ҳақни келтирди ва Пайғамбарларни тасдиқ қилди.
38 Албатта, сиз аламли азобни тотгувчидирсиз.
39 Қилиб ўтган нарсангиздан бошқа нарсанинг жазосини олмассиз.
40 Магар Аллоҳнинг ихлосли бандалари.
41 Ана ўшаларга, ўзларига маълум ризқ бордир.
42 Мева-чевалар бордир. Улар икром қилинган ҳолларида...
43 Наъийм жаннатларида...
44 Сўрилар устида бир-бирларига қараган ҳолларида бўлурлар.
45 Уларга оқар чашмадан қадаҳлар айлантириб турилур.
46 Оппоқ, ичгувчига лаззатбахшдир.
47 Унда ҳеч бир зарар йўқдир ва ундан сархуш ҳам бўлмаслар.
48 Олдиларида кўзларини (бегоналардан) тийгувчи шаҳло кўзлилар бордир.
49 Улар худди асраб қўйилган тухумга ўхшарлар.
50 Бас, улар бир-бирларидан сўрай бошлайдилар.
51 Ичларидан бир сўзловчи: «Аниқки, менинг бир дўстим бор эди. (Аҳли жаннатлардан бирлари сўз бошлаб, ҳеч шубҳа йўқки, у дунёда менинг бир танишим бор эди.)
52 У: «Сен ҳам тасдиқловчиларданмисан?!
53 Ўлиб, тупроқ ва суяклар бўлиб кетсак ҳам, албатта, жазоланадиганлардан бўлурмизми?!» дер эди.
54 Сизлар ҳам қараяпсизларми?» деди.
55 Бас, ўзи қараб, уни дўзахнинг ўртасида кўрди.
56 У: «Аллоҳга қасамки, мени ҳам ҳалок қилишингга оз қолган экан.
57 Агар Роббимнинг неъмати бўлмаганида, мен ҳам (дўзахга) ҳозир қилинганлардан бўлур эдим.
58 Биз ўлгувчи эмас эканмизми?!
59 Фақат биринчи ўлимимиздан бошқа?! Биз азоблангувчи эмас эканмизми?!» деди.
60 Албатта, бу айни улуғ ютуқдир.
61 Бас, амал қилгувчилар мана шунга ўхшаш нарса учун амал этсинлар.
62 Манзил ўлароқ ана ўша яхшими ёки заққум дарахтими?
63 Албатта, Биз у(дарахт)ни золимлар учун фитна қилдик. (Биз заққум дарахтини золимлар–кофир ва мушриклар учун фитна қилиб қўйдик. Мушриклар, жаҳаннамда заққум деган дарахт бўлар экан, деган гапни эшитганларида, доимо олов ёниб турадиган дўзахда қандай қилиб дарахт ўсади, оловда куйиб кетмайдими, деб масхара қилишди.)
64 Дарҳақиқат, у бир дарахт бўлиб, дўзах қаъридан чиқур.
65 Унинг (мева) тугар жойи, худди шайтонларнинг бошларига ўхшайдир.
66 Бас, албатта, улар ундан егувчилардир. Ундан қоринларни тўлдиргувчилардир.
67 Сўнгра, бунинг устига, улар учун ўта қайноқ сувдан аралаштирма ҳам бор.
68 Сўнгра, албатта, уларнинг қайтар жойи жаҳаннамга бўлур.
69 Чунки улар ўз оталарини адашган ҳолда топдилар.
70 Энди эса, улар ўшаларнинг изидан чопмоқдалар.
71 Батаҳқиқ, улардан олдин аввалгиларнинг кўплари адашганлар.
72 Батаҳқиқ, Биз ичларига огоҳлантиргувчилар юбордик.
73 Бас, огоҳлантирилганларнинг оқибати қандоқ бўлганига назар сол.
74 Магар ихлосли бандаларимизгина ҳалокатга учрамадилар.
75 Батаҳқиқ, Бизга Нуҳ нидо қилди. Бас, нақадар яхши ижобат қилгувчимиз. (Нуҳга ўхшаб илтижо этган бандаларимизнинг дуоларини доимо ижобат қиламиз.)
76 Ва Биз унга ва унинг аҳлига улуғ ғамдан нажот бердик.
77 Ва унинг зурриётларини, ўзларини боқий қолгувчилар қилдик.
78 Ва кейингилар ичида унинг учун (олқишлар) қолдирдик.
79 Барча оламларда Нуҳга салом бўлсин!
80 Албатта, Биз гўзал амал қилгувчиларни мана шундай мукофотлармиз.
81 Албатта, у мўмин бандаларимиздандир.
82 Сўнгра қолганларни ғарқ қилдик.
83 Албатта, Иброҳим ҳам унинг гуруҳидандир. (Нуҳдан кейин келган Иброҳим Пайғамбар, Аллоҳнинг йўлини тутишда у билан бир гуруҳдан эди.)
84 Ўшанда у ўз Роббига соғлом қалб ила келмишди.
85 Ўшанда отасига ва қавмига: «Нимага ибодат қилмоқдасиз?!
86 Аллоҳдан ўзга уйдирма илоҳларни хоҳлайсизларми?!
87 Оламларнинг Робби ҳақида нима гумонингиз бор?!» демишди.
88 У юлдузларга бир назар солди
89 Ва:«Албатта, мен беморман» деди. (Иброҳим алайҳиссалом юраги сиқилавериб, ноқулай ҳолатга тушиб қолганини айтди. Қавмига куявериб, қалби дардга тўлганини билдирди. )
90 Дарҳол, ундан юз ўгириб юриб кетдилар.
91 Бас, тезда уларнинг худоларига бурилди ва: «Қани, емайсизларми?!
92 Сизга нима бўлди?! Гапирмайсизларми?!» деди.
93 Сўнг уларга яқинлашиб, ўнг қўл билан ура бошлади.
94 Улар у томон шошиб, бир-бирларини туртиб кела бошлади. (Мушриклар Иброҳим алайҳиссалом томон шошиб-пишиб, тезроқ бориш учун бир-бирларини туртишиб-суришиб етиб келишди.)
95 У: «Ўзингиз йўниб ясаган нарсага ибодат қиласизларми?!
96 Ҳолбуки, сизни ҳам, қолган нарсаларингизни ҳам Аллоҳ яратган-ку?!» деди.
97 Улар: «Унинг учун (ўчоқ) бино қилинглар, бас, уни гулханга отинглар!» дедилар.
98 Бас, улар унга макр-ҳийлани ирода қилишди. Биз уларни тубан қилдик.
99 У: «Албатта, мен Роббимга боргувчиман. У мени ҳидоят қилур.
100 Роббим, менга солиҳлардан ато эт», деди.
101 Бас, Биз унга бир ҳалим ўғилнинг хушхабарини бердик.
102 Бас, қачонки (бола) унинг ўзи билан бирга юрадиган бўлганида: «Эй ўғилчам, мен тушимда сени сўяётганимни кўрмоқдаман, боқиб кўр, нима дейсан?» деди. У: «Эй отажон, сенга амр этилганни бажар, инша Аллоҳ, мени сабр қилгувчилардан топурсан», деди.
103 Икковлари таслим бўлиб, уни пешонасича ётқизганида.
104 Биз унга нидо қилдик: «Эй Иброҳим!
105 Батаҳқиқ, сен тушни тасдиқ қилдинг! Албатта, биз гўзал иш қилгувчиларни мана шундай мукофотлаймиз», деб.
106 Албатта, бу очиқ-ойдин синовнинг айни ўзидир.
107 Биз унинг ўрнига катта қурбонлик фидо қилдик. (Иброҳим қурбонлик учун боласини сўйишга тайёрлигини билдирди. Уни ётқизиб, бўйнига пичоқ тиради. Аммо Аллоҳнинг мақсади Исмоилнинг қонини оқизиш бўлмагани учун пичоқ ўтмади. Шунда Аллоҳ таоло Иброҳимга алайҳиссалом юқоридаги нидони қилди ва Исмоилнинг алайҳиссалом ўрнига сўйиш учун жаннатдан катта бир қўчқорни ато этди. Иброҳим алайҳиссалом ўша қўчқорни қурбонликка сўйди.)
108 Ва кейингилар ичида унинг учун (олқишлар) қолдирдик.
109 Иброҳимга салом бўлсин!
110 Биз гўзал амал қилгувчиларни шундай мукофотлармиз.
111 Чунки у мўмин бандаларимиздандир.
112 Яна Биз унга солиҳлардан бир Пайғамбар бўлажак Исҳоқнинг хушхабарини бердик.
113 Ва унга ҳам, Исҳоққа ҳам барака бердик. Икковларининг зурриётидан гўзал амал қилгувчи ҳам, ўзига очиқ-ойдин зулм қилгувчи ҳам бўлур. (Иброҳимга ҳам, Исҳоққа ҳам барака бердик. Уларнинг наслидан Пайғамбарлар чиқадиган қилиб қўйдик. Ким ўша Пайғамбарларга эргашса, гўзал иш қилган бўлади. Ким эргашмаса, ўзига ўзи зулм қилган бўлади.)
114 Батаҳқиқ, Биз Мусо ва Ҳорунга неъмат бердик.
115 Икковларига ва қавмларига катта ғамдан нажот бердик.
116 Ва уларга нусрат бердик, бас, улар ғолиб бўлдилар.
117 Ва Биз икковларига равшану комил баёнли китобни бердик.
118 Ва икковларини сиротул мустақиймга ҳидоят қилдик.
119 Ва кейингилар ичида икковлари учун (олқишлар) қолдирдик.
120 Мусо ва Ҳорунга салом бўлсин!
121 Биз гўзал амал қилгувчиларни мана шундай мукофотлармиз.
122 Чунки икковлари мўмин бандаларимиздандирлар.
123 Албатта, Илёс ҳам Пайғамбарлардандир.
124 Ўшанда у қавмига: «Тақво қилмайсизми?!
125 Баълга ибодат қилиб, яратувчиларнинг энг яхшисини.
126 Ўз Роббингизни ва аввалги ота-боболарингизнинг Робби Аллоҳни тарк этасизми?!» деди.
127 Бас, уни ёлғончи қилдилар. Энди, албатта, улар (азобга) ҳозир қилингувчилардир.
128 Магар Аллоҳнинг мухлис бандаларигина (мустаснодир).
129 Ва кейингилар ичида унинг учун (олқишлар) қолдирдик.
130 Илиёсийнга салом бўлсин.
131 Биз гўзал амал қилгувчиларни мана шундай мукофотлармиз.
132 Чунки у мўмин бандаларимиздандир. (Шунинг учун иймон тақозоси билан Бизнинг йўлимизда жиҳод қилди ва олий мақомларга эришди.)
133 Албатта, Лут ҳам Пайғамбарлардандир.
134 Ўшанда Биз унга ва унинг аҳлига, ҳаммаларига нажот бердик.
135 Магар бир кампиргина (азобда) қолгувчилардан бўлди.
136 Сўнгра қолганларини ҳалок этдик.
137 Албатта, сиз уларнинг устидан ўтиб турурсизлар. Эрталаб.
138 Ва кечда ҳам. Ақл юритмайсизларми?!
139 Албатта, Юнус ҳам Пайғамбарлардандир.
140 Ўшанда у тўлган кемага қочди.
141 Бас, қуръа ташлашди ва у мағлублардан бўлди. (Юнус алайҳиссаломга ҳам қуръа ташлашди ва мағлуб бўлди. Қуръа у кишига чиқди. Келишувга биноан, у киши сувга ташланди.)
142 Бас, уни маломатга лойиқ бўлган ҳолида наҳанг балиқ ютди.
143 Агар у кўп тасбиҳ айтгувчилардан бўлмаганида эди.
144 Унинг қорнида қайта тирилтирадиган кунгача қолиб кетар эди. (Юнус алайҳиссалом балиқ қорнида туриб Аллоҳга кўп тасбиҳ айтмаганида, ўша балиқнинг ичида қиёматгача қолиб кетар эди.)
145 Бас, Биз уни бемор ҳолида майдонга отдик.
146 Ва унинг устига қовоқ дарахтини ўстириб қўйдик.
147 Ва уни юз минг ёки ундан кўпроққа Пайғамбар қилиб юбордик.
148 Бас, иймон келтирдилар. Кейин Биз уларни маълум муддат баҳраманд қилдик.
149 Бас, у(мушрик)лардан сўра-чи, Роббингга қизлар-у, уларга ўғиллар эканми?!
150 Ёки Биз фаришталарни қиз қилиб яратганмизу улар гувоҳ бўлиб турганларми?
151 Огоҳ бўлингким! Улар ўз уйдирмаларида дерлар:
152 «Аллоҳ туғди». Албатта, улар ёлғончилардир.
153 У зот ўғилларини қўйиб қизларни танлаб олибдими?
154 Сизга нима бўлди?! Қандай ҳукм чиқармоқдасиз?
155 Ахир эсламайсизларми?!
156 Ёки сизда очиқ-ойдин ҳужжат борми?! (Ўша ҳужжатда, фаришталар Аллоҳнинг қизи, дейилганми?!)
157 Агар ростгўйлардан бўлсангиз, китобингизни келтиринг!
158 Ва улар У билан жинлар орасида насаб (даъвоси) қилдилар. Ҳолбуки, жинлар ўзларининг, албатта, (азобга) ҳозир қилингувчиликларини билганлар.
159 Аллоҳ улар васф қилган нарсадан покдир.
160 Фақат Аллоҳнинг ихлосли бандаларигина (мустаснодир).
161 Албатта, сиз ҳам, сиз ибодат қилаётган нарсалар ҳам.
162 У зотга қарши фитнага солгувчи бўла олмассиз.
163 Ўзи (аслида) жаҳаннамга киргувчи кимсадан бошқани.
164 Биздан ҳар биримизнинг маълум мақоми бордир.
165 Албатта, бизлар саф тортиб тургувчилармиз.
166 Ва, албатта, бизлар тасбиҳ айтгувчилармиз.
167 Ҳолбуки, улар дер эдилар:
168 «Агар бизнинг ҳузуримизда ҳам аввалгилардан бир эслатма бўлганида.
169 Албатта, Аллоҳнинг ихлосли бандаларидан бўлар эдик».
170 Бас, унга куфр келтирдилар. Энди яқинда билурлар.
171 Батаҳқиқ, Пайғамбар этиб юборилган бандаларимизга сўзимиз ўтгандир.
172 Албатта, улар, ҳа, уларгина нусрат топишлари.
173 Ва, албатта, Бизнинг лашкаримизгина ғолиб бўлиши ҳақида.
174 Бас, сен улардан бир вақтгача юз ўгир.
175 Ва уларнинг (томошасини) кўр! Бас, тезда ўзлари ҳам кўрурлар.
176 Ҳали улар Бизнинг азобимизни шошилтирмоқдамилар?!
177 Қачонки, у уларнинг ҳовлисига тушганида, огоҳлантирилганларнинг тонги жуда ёмон бўлур.
178 Бас, сен улардан бир вақтгача юз ўгир.
179 Ва уларнинг (томошасини) кўр! Бас, тезда ўзлари ҳам кўрурлар.
180 Сенинг Роббинг, иззат Робби улар қилган васфдан покдир.
181 Ва Пайғамбарларга салом бўлсин!
182 Оламларнинг Робби Аллоҳга ҳамдлар бўлсин!